การผ่าตัดไขมันหน้าท้อง ความเสี่ยง!!ที่ป้องกันได้

สิ่งที่ควรระวัง เตรียมตัวผ่าตัดไขมันหน้าท้อง

จากการที่มีข่าวการเสียชีวิตหลังจากการผ่าตัดไขมันหน้าท้องนั้น มีสาเหตุได้หลากหลายมาก ซึ่งหากให้วิเคราะห์แล้วจะต้องวิเคราะห์ให้ครอบคลุม ตั้งแต่

1. การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัด

– โรคประจำตัวมีหรือไม่ หรือมีโรคประจำตัวซ่อนเร้นอยู่หรือไม่ อันนี้ต้องเช็คแล้วเตรียมร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสารอาหาร ผลเลือดต่างๆ ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติก่อนผ่า

– มียา อาหารเสริม ยาบำรุง ฮอร์โมนอะไรที่ทานอยู่หรือไม่ ซึ่งหลายๆ อย่างที่กล่าวมาอาจต้องหยุดให้นานพอก่อนการผ่าตัด เช่น ยาใดมีผลทำให้เลือดออก เป็นต้น

– อื่นๆ เช่น สูบบุหรี่หรือไม่ หยุดบุหรี่เพียงพอให้สภาวะปอด หลอดลม กลับมาเป็นปกติเพื่อให้พร้อมกับการดมยาสลบหรือไม่

– ประวัติการแพ้ยามีหรือไม่ เพราะการแพ้ยาที่รุนแรงแล้วไม่ได้แจ้งให้แพทย์ทราบก็มีผลรุนแรงการกับการหายใจได้

– ประวัติโรคลิ่มอุดตันในอดีตมีหรือไม่ เพราะจะทำให้ความเสี่ยงเพิ่มขึ้นได้ ไม่ว่าจะอุดตันที่ขา (DVT) อุดตันเส้นเลือดปอด (PE) มักจะอันตรายถึงชีวิต

– ภาวะ/โรคประจำตัว/ข้อมูลอื่นๆ ที่จำเพาะเจาะจงตามแต่ละบุคคล

2. ขั้นตอนของการผ่าตัด

– อุปกรณ์ได้มาตรฐาน และ มีอุปกรณ์ ครบ หรือไม่ เช่น มีเครื่องดมยาสลบที่มาตรฐานที่ให้การ support การหายใจระหว่างสลบที่เพียงพอตลอดการผ่าตัดหรือไม่ รวมไปถึงวิสัญญีแพทย์ที่ให้การดูแลด้วย

– การให้ยาฆ่าเชื้อ, ระบบความปลอดเชื้อ (Sterlie) ทั้งหมด

– ระหว่างผ่าตัด (อาจใช้เวลาผ่าตัด นานปานกลาง หรือ นานค่อนข้างมาก) ร่างกายต้องการการ maintain ให้เหมือนร่างกายยังเคลื่อนไหวอยู่ตลอด, ต้องมีเครื่องบีบนวดขา (Pnuematic Pressure Garment หรือ Pneumatic Pump) จะช่วยบีบและคลาย ให้เลือดไหวเวียนอยู่ตลอด ไม่เกิดการหยุดนิ่ง จนเลือดแข็งตัวเป็นลิ่ม แล้วอุดเส้นเลือดขาจนขาบวม หรือ ลอยไปอุดเส้นเลือดปอดจนการแลกเปลี่ยน oxygen ลดลง

– การดูแลทดแทนปริมาณน้ำ/เลือดที่เสียในระหว่างผ่าตัด : หากเสียเลือดมากก็ต้องทดแทนปริมาณสารเหลวหรือให้เลือด เพื่อป้องกันภาวะช็อค

– การมอนิเตอร์คลื่นไฟฟ้าหัวใจให้เป็นไปอย่างปกติ สม่ำเสมอ

– การดูความสมดุล ค่าปกติ ของ อ๊อกซิเจนที่ร่างกายได้รับ คาร์บอนไดออกไซด์ที่หายใจขับออกอยู่ตลอด เพื่อรับรู้ป้องกันสภาวะต่างๆ, ที่อันตรายหนักๆ เช่น การแพ้ยาสลบรุนแรง (Malignant Hyperthermia)

– การผ่าตัดที่ต้องจี้ห้ามเลือด เพื่อไม่ให้เสียเลือดมาก และต้องห้ามเลือดให้แน่นอน เพราะอาจมีเส้นเลือดที่ปะทุทำให้เลือดออกภายหลัง

– การกระชับผนังกล้ามเนื้อหน้าท้อง (กล้ามเนื้อ six pax) หากกระชับตึงมากก็มีผลกับหลายอวัยวะ เช่น เส้นเลือดดำ/แดงใหญ่ บริเวณช่องท้องไหลเวียนได้ไม่ปกติ, มีแรงดันขึ้นไปถึงกระบังลมและปอดทำให้หายใจได้ไม่ปกติ นอกจากนี้ยังไม่นับว่าหากคนไข้มีภาวะไส้เลื่อนแล้วเข็มเย็บไปบาดเจ็บต่อลำไส้หรืออวัยวะรอบลำไส้หรือเส้นเลือดเล็กในช่องท้องแล้วเกิดห้อเลือดก้อนใหญ่ กดรอบช่องท้อง กระบังลม ปอดได้เช่นกัน หรือเกิดลมรั่ว/การติดเชื้อตามมา

– ภาวะ/รายละเอียดอื่นๆ

3. ช่วงของการดูแลหลังผ่าตัด

– ระยะแรกเป็นช่วงที่คนไข้เคลื่อนไหวน้อย ต้องป้องกันภาวะที่รุนแรง เช่น ยังต้องใส่อุปกรณ์ Pressure Garment บีบนวดขาอย่างต่อเนื่องต่อจากห้องผ่าตัด เพราะยังมีความเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดอุดตัน โดยเฉพาะลิ่มเลือดลอยไปอุดเส้นเลือดปอด นำไปสู่การขาดอ็อกซิเจนที่สมอง รุนแรงได้ถึงเสียชีวิต

– หากเกิดอาการปวดขึ้นมาฉับพลัน หากมาจากบริเวณอื่น อาจเกิดจากการกดทับตามข้อกระดูกเป็นเวลานานแล้วไม่ได้ขยับให้คนไข้ระหว่างผ่า แต่หากปวดที่บริเวณผ่าตัด ต้องดูว่ามีเลือดออกใหม่หรือไม่ ต้องระวังเลือดออกใหม่บริเวณที่ผ่าตัด ซึ่งจะนำไปสู่การกดทับการทำงานของอวัยวะต่างๆ เช่น กระบังลม ปอด หายใจไม่ได้ หรือ ทำให้เสียเลือดจนช็อคได้ ฉะนั้นจะเห็นความสำคัญของสายระบายก็ตอนนี้ หากมีสายระบายก็จะพอช่วยระบายเลือดไม่ให้คั่งกดอวัยวะภายในได้ หรือ หากมีเลือดออกภายหลังก็จะรับรู้ได้

– แม้กระทั่งจุดเล็กๆ น้อยๆ เช่น การพันหน้าท้องหลังจากผ่าตัดเสร็จก็มีความสำคัญ เช่น ไม่ควรพันแน่นหรือหลวมจนเกินไป

– การให้ยาฆ่าเชื้อ มักจะให้ตัวเดิมจากห้องผ่าตัด ไม่น่าจะแสดงให้เห็นว่าแพ้หลังผ่าตัด เพราะถ้าแพ้จะต้องรับรู้ได้ตั้งแต่ตอนผ่าตัด แต่หากให้ยาแก้ปวดกลุ่มอนุพันธ์ของMorphine ที่ให้ขนาดยาหนักเกินความเจ็บปวด อาจทำให้เกิดการหยุดการหายใจ (Apnea) ได้ เพราะฉะนั้นต้องมีการสังเกต ปรับขนาดยา และ monitor หากให้ยากลุ่มนี้ ดังนั้นการที่มีพยาบาลที่เชี่ยวชาญคุ้นเคยกับเคสลักษณะนี้ก็มีความสำคัญ

– การให้สารน้ำที่พอดีกับการที่เสียน้ำ/เลือดไป หากให้ไม่เพียงพอ ให้ไม่ทันโดยเฉพาะ หากเกิดเลือดออกใหม่ จะทำให้เกิดภาวะช็อคได้ (Hypovolemic Shock)

– การดูแลตัวเองของคนไข้หลังผ่าตัด ที่ช่วยลดภาวะความเสี่ยงต่างๆ เช่น การไม่นอนติดเตียง การขยับร่างกายตามแพทย์สั่ง การดื่มน้ำที่เพียงพอ เพื่อลดการเกิดลิ่มเลือดอุดตันดังกล่าว

– จริงๆ จะมีรายละเอียดอีกมาก แต่หลักๆ คือภาวะรุนแรงเหล่านี้เป็นภาวะหลักที่ต้องป้องกัน